از امام علي (ع) سئوال شد كه ايمان چيست؟
امام در جواب فرمود: ايمان بر چهار پايه استوار است: صبر و يقين و عدل و جهاد. و صبر از ايمان برچهار شعبه است: 1.شوق(علاقهمندي نسبت به كمال مطلوب) 2.شفق(ترس و دوري از عوامل بازدارنده) 3.زهد(پارسائي و برداشت كم براي بازدهي زياد) 4.ترقب(مراقبت و آمادگي هميشگي) آن كس كه مشتاق به بهشت باشد از شهوات چشم ميپوشد و آن كس كه از آتش بيم داشته باشد از كارهاي حرام اجتناب ميكند و آن كس كه در دنيا زاهد باشد مصيبتها را به راحتي تحمل ميكند و آن كس كه منتظر مرگ باشد در انجام كارهاي خير پيشي ميكند.
ديگر از مراحل ايمان آنچنان كه گفته شد، يقين بود كه خود بر چهار شعبه ميباشد كه عبارتند از: بينائي و بصيرت زيركانه و باز گرداندن حكيمانه هر چيز به اول خود و پند گرفتن از عبرتها و درس گرفتن از تاريخ، پس هر كس كه بصيرت زيركانه داشته باشد، حكمت براي او آشكار ميشود و آن كس كه حكمت براي او آشكار شده باشد عبرتها را ميشناسد و كسي كه عبرتها را شناخت مانند آن است كه با گذشتگان زندگي كرده است و ديگر از مراحل ايمان عدل است كه خود بر چهار شعبه ميباشد كه مشتمل ميباشد بر دركي فراگير و همه جانبه و دانشي ژرف حكمي روشن و درست و حلمي استوار و ثابت پس آن كس كه فهم داشته باشد عمق علم و آگاهي را مييابد و آن كس كه عمق آگاهي را شناخت از سرچشمههاي حكمت سيراب ميشود و آن كس كه حلم داشت، در كارش افراط نميكند و در ميان مردم خوشنام و سعادتمند زندگي ميكند.
و آخرين مرحله ايمان جهاد بود كه خود به چهار مرحله تقسيم ميشود يكي امر كردن به كارهاي نيك و بازداشتن از كارهاي ناپسند و صداقت و راستي در جايگاههاي صدق و بيزاري از افراد فاسق و فاسد، پس هر كس امر به معروف كند پشتوانه مؤمنين را محكم كرده است و كسي كه نهي از منكر كند بيني منافقين را به خاك ميمالد و كسي كه در جايگاه صدق راست گويد آنچه تقدير اوست بر او خواهد گذشت و آن كس كه از افراد فاسق بيزاري گزيند و براي خدا غضب كند، خداوند متعال به خاطر او غضب نمايد و در روز قيامت راضي و خشنودش گرداند.